1. Đặt vấn đề

Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về Đổi mới căn bản toàn diện Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) nhấn mạnh: Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc [1]. Để thực hiện thành công chỉ thị trong Nghị quyết, Bộ Giáo dục & Đào tạo đã phát động nhiều phong trào thi đua lớn trong toàn Ngành như: Phong trào “Dạy tốt, học tốt”; phong trào “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương tự học, tự sáng tạo”… Bắt đầu từ năm học 2016 - 2017 đến nay, Bộ GD&ĐT đã triển khai phong trào thi đua “Đổi mới, sáng tạo trong dạy và học giai đoạn 2016 - 2020”. Trên cơ sở đó, các cơ sở giáo dục đã cụ thể hóa phong trào thi đua của Bộ thành những tiêu chí thi đua phù hợp với thực tiễn.

Hưởng ứng phong trào thi đua lớn của Bộ, dưới sự chỉ đạo của Đảng bộ Trường Cao đẳng Sư phạm (CĐSP) Bắc Ninh, Nhà trường đã thực hiện các hoạt động thiết thực như: tổ chức hội thi đổi mới phương pháp giảng dạy gắn với ứng dụng Công nghệ thông tin (CNTT); thi nghiệp vụ sư phạm trong sinh viên gắn với rèn nghề… Đặc biệt, trong 3 năm qua, nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của nghiên cứu khoa học (NCKH) trong việc phục vụ GD&ĐT, Đảng bộ đã chỉ đạo, quán triệt phát động thi đua “Đổi mới, sáng tạo trong dạy học và NCKH” nhằm nâng cao chất lượng đào tạo. Hoạt động này đã được các giảng viên trong Trường hưởng ứng sôi nổi và gặt hái được những kết quả đáng ghi nhận.

2. Nội dung

2.1. Chỉ đạo đổi mới, sáng tạo trong NCKH ở trường CĐSP Bắc Ninh - những định hướng, chủ trương và kế hoạch cụ thể

Để xây dựng và triển khai kế hoạch hoạt động KHCN phù hợp với sứ mạng của Trường là: “Tổ chức hoạt động NCKH, chuyển giao công nghệ, góp phần phát triển nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh của địa phương và đất nước” [5], Đảng bộ Trường đã ban hành Nghị quyết chỉ đạo xây dựng kế hoạch hoạt động khoa học giai đoạn 2015 - 2020 và định hướng đến 2025 dựa trên những quy định của Chính phủ và tỉnh Bắc Ninh. Đồng thời, Trường đã thành lập phòng chức năng quản lí về khoa học - Phòng Phòng Quản lí khoa học, Vừa làm vừa học - Quan hệ quốc tế (QLKH,VLVH-QHQT). Phòng có chức năng tham mưu, tư vấn cho Hội đồng Khoa học - Đào tạo của Nhà trường, Hiệu trưởng về công tác NCKH; triển khai xây dựng kế hoạch NCKH cụ thể cho từng năm học.

Kế hoạch dài hạn và kế hoạch cụ thể từng năm được xây dựng dựa trên các văn bản quy định của Chính phủ, Bộ GD&ĐT, Bộ KHCN, UBND tỉnh Bắc Ninh, Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Ninh, Sở Khoa học-Công nghệ tỉnh Bắc Ninh. Các kế hoạch khoa học công nghệ được xây dựng dài hạn và phê duyệt triển khai cụ thể từng năm đều bám sát với yêu cầu đáp ứng nguồn nhân lực xã hội, địa phương tỉnh Bắc Ninh (các đề tài, bài viết tập trung phục vụ cho công tác đào tạo đội ngũ GV mầm non, phổ thông đáp ứng chuẩn …); bám sát yêu cầu đổi mới giáo dục (các đề tài NCKH về thiết kế các bài dạy học theo PPDH tích cực, bồi dưỡng giáo viên dạy các môn tích hợp, thiết kế các hoạt động trải nghiệm…) và thiết thực đối với công tác đào tạo của Nhà trường (các đề tài triển khai theo hướng đổi mới PPDH, đổi mới KTĐG…, các tài liệu phục vụ cho các học phần chưa có giáo trình…).

Thực hiện Nghị quyết của Đảng bộ, dưới sự lãnh đạo của Hội đồng khoa học - Đào tạo, các nhiệm vụ NCKH có định hướng rõ ràng, tập trung vào những đổi mới của Ngành và nhu cầu thiết thực của Giáo dục tỉnh Bắc Ninh; có kế hoạch, quản lí theo quy trình chặt chẽ và phù hợp với điều kiện thực tế của Trường.

           Ngoài việc triển khai các kế hoạch NCKH theo quy trình chặt chẽ và đúng quy định, Đảng bộ Trường còn chỉ đạo chính quyền và các tổ chức đoàn thể chú trọng đến việc khuyến khích giảng viên tích cực đổi mới, sáng tạo trong công tác NCKH bằng những việc làm cụ thể như: Xem NCKH là nhiệm vụ trọng tâm của giảng viên; khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích và thường xuyên đổi mới, sáng tạo trong công tác NCKH…

Để công tác NCKH của Trường thiết thực, hiệu quả, phù hợp với điều kiện tài chính và CSVC, Nhà trường đã ban hành văn bản “Quy định về công tác NCKH và chuyển giao công nghệ trong Trường CĐSP Bắc Ninh”. Tại Điều 2. Nhiệm vụ, đã xác định rõ trách nhiệm của giảng viên trong việc tham gia NCKH, mỗi giảng viên phải dành ít nhất 1/3 tổng quỹ thời gian làm việc trong năm để làm nhiệm vụ NCKH (tối thiểu là 587 giờ, tương đương với 183 giờ chuẩn giảng dạy) [3]. Quy định về công tác NCKH cũng nêu rõ nội dung NCKH của GV, bao gồm: Các đề tài NCKH gắn với nhiệm vụ quản lí và đào tạo của trường; Biên soạn tài liệu, giáo trình, hướng dẫn giảng dạy và học tập phù hợp với chuyên ngành đào tạo của trường; Viết bài cho hội thảo khoa học; Viết bài đăng trên tạp chí, tập san khoa học của ngành, trung ương, quốc tế; Chuyển giao công nghệ phục vụ đào tạo và phát triển kinh tế xã hội; Hướng dẫn NCKH cho SV; Tổ chức diễn đàn khoa học (Hội thảo, cuộc thi khoa học, sáng tạo cho GV và SV, Seminar trong sinh hoạt chuyên môn); Dịch tài liệu phục vụ đào tạo...

Nhà trường cũng có chủ trương khuyến khích, tạo điều kiện cho các cá nhân viết bài đăng báo, tạp chí. Mỗi cá nhân khi tham gia, nếu bài viết được đăng báo, tạp chí chuyên ngành các cấp sẽ được tính giờ NCKH theo quy định, giờ NCKH vượt định mức được bảo lưu cho năm học tiếp theo. Đồng thời, Nhà trường cũng khuyến khích, hỗ trợ CBGV tham dự các khóa/lớp tập huấn về đổi mới PPDH ở các trường đại học và cao đẳng trong cả nước, tổ chức đoàn giảng viên cốt cán đi học tập, tập huấn nâng cao kĩ năng nghiên cứu, biên soạn tài liệu giáo trình phục vụ đào tạo.

Chủ trương tạo điều kiện để các giảng viên tích cực đổi mới, sáng tạo trong công tác NCKH của Đảng bộ và Nhà trường còn được thể hiện qua các chính sách hỗ trợ kinh phí cho việc thực hiện các đề tài NCKH, biên soạn tài liệu học tập, sáng tạo khoa học kĩ thuật… Trong Quy chế chi tiêu nội bộ của Trường, tại Điều 28, Khoản 2, Mục 7 đã nêu rõ: “Ngoài kinh phí NSNN cấp, Trường dành một khoản kinh cho hoạt động KHCN cấp trường (...).Chi hỗ trợ duyệt đề cương NCKH cấp Trường (...); Chi hỗ trợ nghiệm thu đề tài NCKH cấp Trường; (...) Hỗ trợ kinh phí cho các đề tài NCKH của SV. (...) Hội nghị khoa học của SV: Chi hỗ trợ: 50.000đồng/1báo cáo. Hỗ trợ việc in ấn, đánh máy đề tài khoa học, tập san cho SV...” [4]. Trong giai đoạn 2015-2017, các cán bộ, GV của trường đã tham gia ĐTKH cấp tỉnh với tổng mức kinh phí 400.000.000 đồng. Đề tài đã được nghiệm thu và ứng dụng có hiệu quả trong thực tiễn giáo dục, đào tạo của trường, mang lại nguồn lực kinh tế và khoa học nhất định cho Trường. Từ năm 2017 đến năm 2019, Nhà trường đang triển khai đề tài cấp tỉnh với tổng kinh phí 900.000, dự kiến nghiệm thu vào tháng 06/2020.

2.2. Đổi mới, sáng tạo trong công tác nghiên cứu khoa học nhằm nâng cao chất lượng đào tạo - những kết quả đạt được

Trong 5 năm qua, Trường đã nghiệm thu nhiều sản phẩm NCKH. Các sản phẩm NCKH được công bố và triển khai ứng dụng rộng rãi trong thực tế. Giai đoạn 2015 - 2020, Nhà trường đã thực hiện 221 đề tài, sáng kiến các cấp, trong đó có 02 đề tài khoa học cấp tỉnh; 02 sáng kiến kinh nghiệm cấp tỉnh; 85 Sáng kiến kinh nghiệm cấp ngành; 132 đề tài khoa học cấp trường).

Các kết quả trên cho thấy số lượng các đề tài NCKH của Trường ngày càng tăng. Các GV đều tích cực đổi mới, sáng tạo trong NCKH theo đúng mục tiêu đề ra trong kế hoạch hàng năm: ưu tiên phục vụ cho chiến lược phát triển về đào tạo, NCKH của Trường, với đổi mới giáo dục phổ thông. Không chỉ phục vụ chiến lược đào tạo, NCKH của Trường, phục vụ cho công tác giảng dạy, quản lí của các trường Mầm non, phổ thông, công tác NCKH và chuyển giao công nghệ của Trường còn đóng góp tích cực cho sự nghiệp giáo dục đào tạo của tỉnh Bắc Ninh thông qua các đề tài KH cấp tỉnh.

Nhà trường đã phối hợp với Tạp chí Giáo dục để công bố các sản phẩm khoa học của GV. Từ năm 2015 - 2020, Nhà trường đã có 04 số đặc biệt của Tạp chí Giáo dục. Các tác giả có bài gửi đăng trên các ấn phẩm của Nhà trường đều được Ban Biên tập thẩm định. Ngoài ra, các giảng viên của Trường đều tích cực viết bài khoa học đăng trên các tạp chí chuyên ngành, hội thảo khoa học trong nước và quốc tế. Từ năm học 2015 - 2016 đến năm học 2019 - 2020 đã có 80 giảng viên tham gia viết bài và công bố được 288 bài báo khoa học công bố trên các tạp chí, tập san khoa học, kỉ yếu hội thảo, triển lãm… Trong đó có 03 bài báo công bố trên tạp chí quốc tế. Trong tổng số các bài báo khoa học đã công bố có 193 bài báo viết về chủ đề nâng cao chất lượng công tác đào tạo (chiếm 72,20%) và 95 bài báo viết về lĩnh vực khoa học cơ bản (chiếm 27,80%).

Để nâng cao chất lượng đào tạo, Trường cử nhiều giáo viên đi tham dự các hội thảo và đã tổ chức thành công 02 Hội thảo khu vực: Hội thảo “Chuẩn đầu ra ngoại ngữ cho SV các trường đại học và cao đẳng khu vực phía Bắc: Thực trạng và giải pháp” và Hội thảo "Đánh giá kết quả khảo nghiệm chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở trường THCS theo hướng tiếp cận phát triển năng lực người học” [2].

Bên cạnh nguồn tài liệu, giáo trình cho các ngành đào tạo được bổ sung định kì, nhằm phục vụ tốt hơn cho giảng dạy và học tập, Nhà trường đã phát động và yêu cầu các giảng viên trong Trường biên soạn các giáo trình, tài liệu học tập phục vụ công tác đào tạo. Trong 3 năm qua, đã có 58 giảng viên tham gia biên soạn được 78 giáo trình, tài liệu học tập, trong đó có 23 giáo trình, tài liệu được xuất bản và 55 tài liệu học tập lưu hành nội bộ.

Với những kết quả đã đạt được trong 5 năm trở lại đây, có thể khẳng định, dưới sự chỉ đạo của Đảng bộ Nhà trường, hoạt động NCKH của Trường CĐSP Bắc Ninh đã thực sự đổi mới, sáng tạo và góp phần đắc lực nhằm nâng cao chất lượng đào tạo của Trường nói riêng và của tỉnh Bắc Ninh nói chung.

Định hướng hoạt động NCKH của Nhà trường trong những năm tới: Hoạt động NCKH của Trường sẽ tiếp tục được đẩy mạnh song song với hoạt động đào tạo, phục vụ hoạt động đào tạo. Phương hướng nội dung nghiên cứu trước hết gắn với những nhiệm vụ đáp ứng đổi mới giáo dục phổ thông, nghiên cứu xây dựng chương trình theo hướng tích hợp, liên môn, bồi dưỡng thường xuyên giáo viên phổ thông, giáo viên mầm non; hoàn thiện giáo trình chưa có dành cho các ngành đào tạo giáo viên THCS; khuyến khích đề tài khoa học tập trung vào các giải pháp đổi mới hoạt động dạy và học, phù hợp với thực tế giáo dục phổ thông và giáo dục mầm non.

3. Kết luận

Trong suốt nhiệm kì 5 năm, Đảng bộ Trường CĐSP Bắc Ninh đã thường xuyên quan tâm, chỉ đạo sát sao tới các hoạt động dạy học và NCKH của Nhà trường. Dưới sự chỉ đạo của Đảng bộ, trong những năm qua Trường đã tích cực triển khai phong trào thi đua đổi mới, sáng tạo trong dạy học và NCKH và gặt hái được không ít trái ngọt, đặc biệt trên lĩnh vực NCKH. Đảng bộ, chính quyền Nhà trường cũng như tập thể cán bộ, giảng viên đã và sẽ không ngừng đổi mới, sáng tạo trong công tác quản lí, chỉ đạo và thực hiện các nhiệm vụ NCKH. Bởi vì, với các trường cao đẳng, đại học NCKH có ý nghĩa quan trọng, đó là con đường hiệu quả nhất để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và phát triển năng lực sư phạm của người làm công tác giảng dạy và giáo dục.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2013), Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI.

[2]. Trường CĐSP Bắc Ninh, Hội thảo: Chuẩn đầu ra ngoại ngữ cho SV các trường đại học và cao đẳng khu vực phía Bắc: Thực trạng và giải pháp, tháng 12.2017. Hội thảo: Đánh giá kết quả khảo nghiệm chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở trường THCS theo hướng tiếp cận phát triển năng lực người học, tháng 12.2019.

[3]. Trường CĐSP Bắc Ninh (2018), Quy định về công tác NCKH và chuyển giao công nghệ trong trường CĐSP Bắc Ninh (Ban hành kèm theo Quyết định số 413/QĐ-CĐSP, ngày 27 tháng 8 năm 2018).

[4]. Trường CĐSP Bắc Ninh (2019), Quy chế chi tiêu nội bộ của trường CĐSP Bắc Ninh (Ban hành kèm theo Quyết định số 493/QĐ-CĐSP, ngày 04 tháng 10 năm 2019)

[5]. Website: www.cdspbacinh.edu.vn, Sứ mạng trường CĐSP Bắc Ninh.