ĐẢNG ỦY TRƯỜNG CĐSP BẮC NINH CHỈ ĐẠO CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CHẤT LƯỢNG CAO ĐÁP ỨNG YÊU CẦU SÁP NHẬP VÀ ĐỔI MỚI HỆ THỐNG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC TẠI BẮC NINH

ThS. Lại Thị Hằng: Phòng Tổ chức - TT, ĐBCL

1. Đặt vấn đề

Trong bối cảnh giáo dục đại học tại Việt Nam đang đối mặt với những yêu cầu sáp nhập và đổi mới theo định hướng phát triển của Đảng và Nhà nước, việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trở thành nhiệm vụ then chốt. Đặc biệt, tỉnh Bắc Ninh, với chủ trương sáp nhập các trường cao đẳng và trung cấp trên địa bàn như Trường Cao đẳng Sư phạm Bắc Ninh, Trường Cao đẳng Y Dược Bắc Ninh và Trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật Bắc Ninh đã đặt ra nhu cầu cấp thiết trong việc xây dựng một đội ngũ giảng viên chất lượng cao, đáp ứng chuẩn quốc gia và quốc tế.

Quá trình sáp nhập không chỉ nhằm tinh gọn hệ thống, tối ưu hóa nguồn lực mà còn tạo cơ hội để nâng cao năng lực đào tạo, nghiên cứu khoa học, và hội nhập giáo dục quốc tế. Tuy nhiên, thực tế hiện nay tại Bắc Ninh cho thấy tỷ lệ giảng viên đạt trình độ tiến sĩ còn hạn chế, đặc biệt ở các bộ môn trọng yếu. Đồng thời, sự thiếu hụt về kỹ năng nghiên cứu khoa học, đổi mới phương pháp giảng dạy, và ứng dụng công nghệ thông tin là những rào cản cần khắc phục.

Trước những thách thức và cơ hội từ định hướng sáp nhập, Đảng ủy trường chỉ đạo tập trung phân tích thực trạng đội ngũ giảng viên tại các cơ sở giáo dục ở Bắc Ninh, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao. Những giải pháp này không chỉ góp phần thực hiện thành công chủ trương của Trung ương Đảng, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Bắc Ninh mà còn đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đại học trong thời kỳ chuyển đổi số và hội nhập quốc tế và thực tiễn của Nhà trường.

2. Nội dung

2.1. Một số vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên

Việc phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu sáp nhập và đổi mới hệ thống giáo dục đại học tại Bắc Ninh cần được đặt trong khuôn khổ pháp lý và lý luận vững chắc. Đây là nền tảng để định hướng xây dựng các giải pháp cụ thể và hiệu quả.

2.1.1. Các văn bản quy phạm pháp luật và chính sách liên quan

Chủ trương phát triển đội ngũ giảng viên được xác định rõ trong Nghị quyết số 46-NQ/BCSĐ của Ban Cán sự Đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Nghị quyết này nhấn mạnh nhiệm vụ lập quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, tối ưu hóa nguồn lực và đảm bảo tính bền vững trong quản lý.

Bên cạnh đó, Nghị định số 115/2020/NĐ-CP, Nghị định số 85/2022/NĐ-CP và các sửa đổi liên quan cung cấp khuôn khổ pháp lý cho việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức, trong đó bao gồm đội ngũ giảng viên. Những quy định này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Đặc biệt, Kế hoạch sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập tại Bắc Ninh giai đoạn 2024 - 2025 là minh chứng cho nỗ lực cụ thể hóa các chính sách trên địa bàn tỉnh. Kế hoạch này không chỉ đề ra lộ trình sáp nhập mà còn nhấn mạnh nhu cầu xây dựng đội ngũ giảng viên đạt chuẩn quốc gia và quốc tế, đảm bảo sự thống nhất và tính đồng bộ trong hệ thống giáo dục và một số văn bản khác.

2.1.2. Phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao

Giảng viên là những người có trình độ chuyên môn cao, có khả năng nghiên cứu, giảng dạy và truyền đạt tri thức cho học sinh, sinh viên, góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển nguồn nhân lực cho xã hội. Ngoài ra, phẩm chất đạo đức và tinh thần trách nhiệm cũng là những yếu tố không thể thiếu để đảm bảo vai trò dẫn dắt của giảng viên trong quá trình đào tạo thế hệ trẻ.

Phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao là quá trình nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn, kỹ năng giảng dạy và khả năng nghiên cứu của giảng viên trong các cơ sở giáo dục, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của giáo dục đại học và sự phát triển của xã hội. Mục tiêu của việc phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao là tạo ra những giảng viên có kiến thức sâu rộng, phương pháp giảng dạy hiện đại, khả năng nghiên cứu khoa học xuất sắc và đóng góp tích cực vào sự phát triển của nền giáo dục.

Phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao không chỉ là nâng cao trình độ chuyên môn mà còn phải tạo điều kiện cho giảng viên tham gia vào các nghiên cứu khoa học, cải tiến phương pháp giảng dạy và sử dụng công nghệ trong công tác giảng dạy để nâng cao chất lượng đào tạo.

Giảng viên chất lượng cao không chỉ đóng vai trò giảng dạy mà còn là nhân tố thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục đại học. Do vậy, giảng viên cần sử dụng thành thạo các công cụ số, đổi mới phương pháp dạy học để đáp ứng nhu cầu của sinh viên trong thời kỳ hội nhập. Đồng thời, đội ngũ này cũng là cầu nối đưa giáo dục Bắc Ninh vươn tầm quốc tế, thông qua các hoạt động nghiên cứu, hợp tác và trao đổi học thuật với các tổ chức giáo dục trong và ngoài nước.

Những cơ sở pháp lý và lý luận trên chính là kim chỉ nam, làm nền tảng cho các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao trong bối cảnh sáp nhập và đổi mới giáo dục đại học tại Bắc Ninh.

2.2. Thực trạng đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Sư phạm Bắc Ninh

2.2.1. Quy mô và cơ cấu đội ngũ giảng viên tại các trường cao đẳng và trung cấp

Tại Bắc Ninh, các trường cao đẳng và trung cấp hiện đang đóng vai trò quan trọng trong đào tạo nguồn nhân lực cho tỉnh và khu vực lân cận. Trường Cao đẳng Sư phạm Bắc Ninh là một trong những cơ sở giáo dục cung cấp nguồn nhân lực hiệu quả, chất lượng cao trong tỉnh. Với đội ngũ hiện nay là 118 người, trong đó, có 82 giảng viên, chiếm tỷ lệ lớn nhất trong hệ thống.

Tuy nhiên, cơ cấu đội ngũ giảng viên giữa các trường và các bộ môn chưa thực sự cân đối. Một số ngành trọng yếu như Toán, Văn, Tâm lý giáo dục, Lý luận chính trị đang thiếu hụt đội ngũ giảng viên trình độ cao. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến việc đảm bảo chất lượng đào tạo đồng đều và đáp ứng yêu cầu của quá trình sáp nhập.

2.2.2. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, và các yếu tố liên quan

Đội ngũ giảng viên tại Trường Cao đẳng Sư phạm Bắc Ninh hiện có tỷ lệ giảng viên đạt trình độ thạc sĩ và tiến sĩ tương đối cao. Cụ thể, 7.31% giảng viên của trường đã đạt trình độ tiến sĩ (6/82), 87.8% giảng viên có trình độ thạc sĩ (72/82). Đây là con số tích cực, thể hiện sự quan tâm đầu tư vào chất lượng nguồn nhân lực giảng dạy. Tiềm năng năng lực nghiên cứu khoa học và đổi mới phương pháp giảng dạy của đội ngũ giảng viên cao nhưng vẫn chưa được khai thác hêt. Số lượng các công trình nghiên cứu, bài báo khoa học được công bố nhiều nhưng sự chuyển giao còn chưa mạnh mẽ. Một số giảng viên chưa tận dụng được tối đa tiềm năng cá nhân để sáng tạo và đổi mới trong giảng dạy, khiến hiệu quả đào tạo chưa đạt mức tối ưu.

2.2.3. Thách thức

Một trong những thách thức lớn nhất của đội ngũ giảng viên Trường CĐSP Bắc Ninh hiện nay là sự phân bổ không đồng đều giữa các ngành và bộ môn. Một số lĩnh vực đào tạo trọng yếu chưa có tiến sĩ hoặc tỷ lệ tiến sĩ còn quá ít, dẫn đến sự thiếu hụt năng lực chuyên môn cần thiết để phát triển sâu rộng các ngành học này.

Bên cạnh đó, kỹ năng chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ trong giảng dạy vẫn chưa được phổ cập đồng đều trong toàn bộ đội ngũ giảng viên. Nhiều giảng viên chưa thành thạo sử dụng các công cụ giảng dạy trực tuyến hay khai thác tài nguyên số để nâng cao chất lượng bài giảng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng thích ứng với xu hướng chuyển đổi số trong giáo dục mà còn làm giảm sức cạnh tranh của các cơ sở giáo dục trong khu vực.

Những thực trạng trên đặt ra nhu cầu cấp thiết phải cải thiện trình độ, năng lực và sự đồng bộ trong đội ngũ giảng viên. Đây chính là bước đệm để đảm bảo thành công cho quá trình sáp nhập và đổi mới hệ thống giáo dục đại học tại Bắc Ninh.

2.3. Định hướng phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao

2.3.1. Mục tiêu phát triển đến năm 2030

Phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao là nhiệm vụ chiến lược để nâng cao hiệu quả giáo dục đại học tại Bắc Ninh. Một trong những mục tiêu trọng tâm đến năm 2030 là tăng tỷ lệ giảng viên đạt trình độ tiến sĩ. Điều này không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục mà còn tạo nền tảng cho việc nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học. Căn cứ kế hoạch đào tạo bồi dưỡng số 121/KH-CĐSPBN ngày 31/3/2024, dự kiến, tỷ lệ giảng viên Trường CĐSP Bắc Ninh trong giai đoạn 2024-2030 có trình độ tiến sĩ sẽ tăng từ mức 8,4% hiện tại lên 20%, đặc biệt tập trung vào các ngành trọng yếu như Giáo dục Mầm non, Toán, và Văn học.

Song song với đó, nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo của đội ngũ giảng viên là một trong những ưu tiên hàng đầu. Giảng viên cần được khuyến khích và tạo điều kiện để tham gia các dự án nghiên cứu, xuất bản bài báo trên các tạp chí uy tín và ứng dụng kết quả nghiên cứu vào giảng dạy. Đây không chỉ là động lực phát triển cá nhân mà còn góp phần xây dựng uy tín và thương hiệu cho các cơ sở giáo dục đại học trong tỉnh.

2.3.2. Các tiêu chí cần đạt

Để thực hiện mục tiêu này, đội ngũ giảng viên cần đạt được các tiêu chí chuẩn nghề nghiệp theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tiêu chí bao gồm trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm, và các chứng chỉ nghề nghiệp cần thiết. Việc chuẩn hóa này sẽ giúp đảm bảo chất lượng giảng dạy, đồng thời nâng cao tính đồng bộ và chuyên nghiệp trong đội ngũ giảng viên.

Bên cạnh đó, năng lực hội nhập quốc tế và chuyển đổi số là những yêu cầu không thể thiếu. Giảng viên cần được đào tạo và cập nhật kỹ năng sử dụng công nghệ số trong giảng dạy, quản lý học tập và nghiên cứu. Việc áp dụng các nền tảng học trực tuyến, sử dụng kho học liệu số và kỹ thuật phân tích dữ liệu giáo dục sẽ giúp họ bắt kịp xu hướng toàn cầu. Ngoài ra, khả năng giao tiếp ngoại ngữ và hợp tác quốc tế sẽ giúp giảng viên tham gia tích cực vào các chương trình trao đổi học thuật, hội thảo quốc tế và hợp tác nghiên cứu với các tổ chức giáo dục ngoài nước.

Những định hướng này không chỉ nhằm xây dựng đội ngũ giảng viên chất lượng cao mà còn hướng đến mục tiêu tạo ra một môi trường giáo dục hiện đại, đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế trong thời kỳ mới.

2.4. Giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên

Để phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao đáp ứng yêu cầu sáp nhập và đổi mới giáo dục đại học tại Bắc Ninh, cần áp dụng một loạt các giải pháp đồng bộ, tập trung vào tổ chức, đào tạo, hỗ trợ, và cải thiện môi trường làm việc.

Giải pháp 1. Hoàn thiện và sắp xếp cơ cấu, bộ máy đội ngũ hợp lý theo chủ trương sắp xếp, sáp nhập các trường

Mục đích: Đảm bảo đội ngũ giảng viên được bố trí hợp lý, phát huy tối đa năng lực chuyên môn và nâng cao hiệu quả hoạt động đào tạo. Tối ưu hóa cơ cấu tổ chức, nâng cao hiệu quả công tác giảng dạy và nghiên cứu trong bối cảnh các trường được sáp nhập và tổ chức lại. Việc rà soát, phân bổ lại công tác giảng dạy sẽ giúp các giảng viên phát huy tối đa năng lực chuyên môn, đồng thời tạo ra sự kết nối chặt chẽ giữa các bộ phận trong nhà trường.

Cách tiến hành: Thực hiện rà soát toàn diện cơ cấu tổ chức và năng lực giảng viên tại các trường. Từ đó, sắp xếp, phân bổ nhân sự phù hợp với từng bộ môn, ngành đào tạo và ưu tiên bổ sung giảng viên cho các ngành trọng yếu còn thiếu hụt.

Giải pháp 2. Bố trí công tác phù hợp với trình độ, năng lực

Mục đích: Tận dụng tối đa khả năng chuyên môn và kinh nghiệm của giảng viên, đồng thời đảm bảo công bằng trong phân công công việc.

Cách tiến hành: Thực hiện đánh giá toàn diện về trình độ, năng lực giảng viên dựa trên các tiêu chí cụ thể. Trên cơ sở đó, phân công công việc phù hợp với năng lực, đồng thời định kỳ điều chỉnh khi có thay đổi trong yêu cầu đào tạo hoặc năng lực cá nhân.

Giải pháp 3. Xây dựng kế hoạch đào tạo và bồi dưỡng giảng viên

Mục đích: là nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp của đội ngũ giảng viên thông qua các hình thức đào tạo sau đại học, bồi dưỡng kỹ năng về chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ và nghiên cứu khoa học.

Cách tiến hành: Giảng viên sẽ được gửi đi học các chương trình đào tạo sau đại học trong và ngoài nước, giúp họ cập nhật kiến thức mới, mở rộng tầm nhìn và nâng cao chuyên môn. Cùng với đó, các khóa bồi dưỡng chuyên môn sẽ được tổ chức định kỳ để giảng viên có thể nâng cao kỹ năng và áp dụng các công nghệ mới vào công tác giảng dạy và nghiên cứu.

Giải pháp 4. Cơ chế khuyến khích và hỗ trợ

Mục đích: Để tạo động lực cho giảng viên, các cơ chế khuyến khích và hỗ trợ như chính sách tài chính, học bổng, phụ cấp đối với giảng viên học lên cao cần được thiết lập.

Cách tiền hành: cần có các cơ chế động viên giảng viên tham gia nghiên cứu khoa học và xuất bản bài báo. Các hoạt động này sẽ không chỉ giúp giảng viên cải thiện chất lượng công việc mà còn thúc đẩy sự phát triển chung của ngành giáo dục. Mặt khác, các chương trình thưởng và công nhận thành tích sẽ tạo động lực cho giảng viên nâng cao hiệu quả công việc.

Giải pháp 5. Đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác giảng dạy và quản lý

Mục đích: tạo ra một môi trường học tập hiện đại và hiệu quả, hỗ trợ giảng viên trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác giảng dạy và quản lý.

Cách tiến hành: Để thực hiện, cần triển khai hệ thống quản lý học tập trực tuyến, phát triển kho học liệu số để giảng viên và sinh viên dễ dàng tiếp cận tài liệu học tập. Đồng thời, tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin cho giảng viên, giúp họ ứng dụng hiệu quả các công cụ số trong công tác giảng dạy.

Giải pháp 6. Hợp tác quốc tế và liên kết đào tạo

Mục đích của giải pháp này là nâng cao chất lượng đào tạo, mở rộng cơ hội học hỏi và giao lưu giữa giảng viên và các chuyên gia quốc tế.

Cách tiến hành: Trường cần hợp tác với các trường đại học uy tín trong và ngoài nước, mời chuyên gia quốc tế đến giảng dạy và hỗ trợ đào tạo. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng giảng dạy mà còn mở rộng cơ hội cho giảng viên trong việc nghiên cứu và phát triển nghề nghiệp.

Giải pháp 7. Cải thiện cơ sở vật chất và môi trường làm việc

Mục đích: tạo ra môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiện đại, thuận lợi cho công tác giảng dạy và nghiên cứu.

Cách tiến hành: cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng phục vụ giảng dạy, nghiên cứu khoa học và các thiết bị hiện đại hỗ trợ công tác giảng dạy. Đồng thời, tạo ra môi trường làm việc thân thiện, khuyến khích sự sáng tạo và phát triển cá nhân, giúp giảng viên yên tâm công tác và đóng góp vào sự phát triển chung của trường.

3. Kết luận

Chủ trương sáp nhập các trường học tại Bắc Ninh, đặc biệt là việc sáp nhập Trường Cao đẳng Sư phạm Bắc Ninh với Trường Cao đẳng Y Dược Bắc Ninh và Trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật Bắc Ninh là một bước đi quan trọng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, tối ưu hóa nguồn lực và tạo ra một hệ thống giáo dục mạnh mẽ, hiệu quả. Qua đó, việc kết hợp các trường không chỉ giúp tăng cường sự hợp tác giữa các lĩnh vực đào tạo mà còn mở ra cơ hội mới cho đội ngũ giảng viên và sinh viên trong việc học hỏi, phát triển nghề nghiệp.

Để thực hiện thành công chủ trương này, việc phát triển đội ngũ giảng viên là yếu tố then chốt, bao gồm việc tái cơ cấu tổ chức hợp lý, đào tạo nâng cao và ứng dụng công nghệ trong giảng dạy. Yếu tố vô cùng quan trọng nữa đó là UBND tỉnh Bắc Ninh và Bộ Giáo dục và Đào tạo cần tăng cường đầu tư vào giáo dục đại học, đặc biệt là các trường đại học trong tỉnh. Việc tăng cường nguồn lực tài chính sẽ giúp cải thiện cơ sở vật chất, hỗ trợ các chương trình đào tạo và nghiên cứu khoa học. Ngoài ra, cần xây dựng các chính sách ưu tiên thu hút nhân tài, đặc biệt là các giảng viên có chuyên môn cao, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong tỉnh. Các chính sách này sẽ giúp các giảng viên yên tâm công tác và đóng góp vào sự phát triển của ngành giáo dục đại học.